Rivojlangan mamlakatlarda muvaffaqiyatli qo‘llanilayotgan dori vositalari narxni shakllantirishning shaffof va samarali mexanizmlarini joriy etish, ularning narxlari chegaradosh mamlakatlarga nisbatan yurtimizda asossiz o‘sishini oldini olish maqsadida, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 30 dekabrdagi PQ-4554-son qaroriga muvofiq, 2020 yil 1 iyuldan boshlab mahalliy va xorijiy dori vositalariga nisbatan referent narx shakllantirish tizimi bosqichma-bosqich joriy etildi.

Xalqaro tajriba shuni ko‘rsatadiki, ushbu mexanizmning joriy etilishi dori vositalarini nafaqat ishlab chiqarish, balki ularning importidan to oxirgi isteʼmolchi qo‘liga yetib borishi hamda muomaladan chiqarilishigacha bo‘lgan hayotiy siklini kuzatish va nazorat qilish imkonini beradi.

Yurtimizda 2020 yilning yanvar oyidan onlayn nazorat-kassa mashinalari va virtual kassalarga o‘tish jarayoni boshlandi. Dorixonalarda har bir xarid QR kodli chek berish bilan birga amalga oshirilishi lozim. Bunday cheklar qonuniy faoliyatdan guvohlik beradi. Ular faqat onlayn nazorat-kassa mashinalari va virtual kassalardan beriladi.

Qalbakilashtirish ham tovar nomiga (savdo nomi), ham jenerik dori vositalariga tegishli bo‘lishi mumkin. Bunda, tarkibida tegishli yoki tegishli bo‘lmagan ingrediyentlar kiritilgan, faol moddalar bo‘lmagan yoki yetarli bo‘lmagan hamda sohta qadoqlangan mahsulotlarni kuzatishimiz mumkin. Ularni esa laboratoriya tahlil natijalari bo‘yicha sifatli yoki sifatsizligi aniqlanadi va tegishli hulosa beriladi.

Ijtimoiy tarmoqlarda Kanadada istiqomat qilayotgan o‘zbekistonlik shifokor Obidxon Mamadaliyevning yurtimizda dori vositalarini sertifikatlashtirish tartibiga umuman amal qilinmasligi, xususan “Farmkomitet” (Dori vositalari, tibbiy buyumlar va tibbiy texnika ekspertizasi va standartlashtirish Davlat markazi) xodimlari bu tartibni bilmasligi haqida jiddiy ayblov bildirgan videosi tarqaldi.

Tarkibida kuchli taʼsir qiluvchi va psixotrop moddalar, giyohvandlik vositalari mavjud bo‘lmagan va tarkibida kuchli taʼsir qiluvchi moddalar mavjud bo‘lgan dori vositalarini retsept bo‘yicha chakana realizatsiya qilish tartibini buzganlik uchun qonunchilikda tegishli javobgarlik belgilangan.

Ijtimoiy tarmoqlarda yurtimizdagi dorixonalarda Hindistonning "Marion Biotech Pvt. Ltd" kompaniyasiga tegishli “Travamaks” va “Sinepar Kid” siropi hali ham sotilayotgani haqida xabarlar tarqaldi. Ushbu holat yuzasidan quyidagilar maʼlum qilinadi.

Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 6 apreldagi 185-son qarori bilan tasdiqlagan nizomga muvofiq, dorixona xodimlari tomonidan dori vositasini sotib oluvchilarga zarur maʼlumotlar berilishi kerak. Jumladan, sotib oluvchining talabiga binoan dorixona xodimi dori vositalari va tibbiy buyumlarning narxlari va ularning sifatini tasdiqlovchi hujjatlarni ko‘rsatishi lozim. 

Mazkur savol yuzasidan Farmatsevtika tarmog‘ini rivojlantirish agentligi direktori maslahatchisi Muhabbat Ibragimova fikrlari bilan qiziqdik.

O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirining 2016 yil 29 iyundagi  60-son buyrug‘i (ro‘yxat raqami 2809-son, 12.07.2016) bilan Tibbiy buyumlar ro‘yxati tasdiqlangan. Mazkur ro‘yxatda 27 to‘plamdagi tibbiy buyumlar jamlanmasi o‘rin olga